Wat zijn stamcellen?

Stamcellen zijn bijzondere soorten cellen. Ze kunnen zich oneindig delen, maar kunnen ook veranderen in andere cellen. Er zijn heel veel verschillende soorten stamcellen. Als er op onze site over stamcellen gesproken wordt, bedoelen we hiermee de bloedvormende stamcellen, ook wel bloedstamcellen.

Bloedcellen

In je lichaam zijn stamcellen eigenlijk een soort bloedproductiefabrieken. Stamcellen bevinden zich in het beenmerg. Beenmerg is een zacht week weefsel dat zich binnen de centrale holten van diverse botten in het lichaam bevindt. Uit de stamcellen in je beenmerg ontstaan alle verschillende soorten bloedcellen zoals: bloedplaatjes, witte bloedcellen en rode bloedcellen.

• Rode bloedcellen vervoeren zuurstof naar alle lichaamsdelen door middel van hemoglobine dat zuurstof bindt.
• Witte bloedcellen verdedigen het lichaam tegen lichaamsvreemde stoffen en indringers en helpen bij het opruimen van afgestorven cellen in het lichaam.
• Bloedplaatjes spelen een belangrijke rol bij de bloedstolling.

Terwijl jij dit leest, zijn je stamcellen bezig om nieuwe cellen te maken. Dit gaat de hele dag door. Per minuut worden er ongeveer 350 miljoen bloedplaatjes en rode en witte cellen aangemaakt. Na een stamceldonatie heeft het lichaam binnen een korte periode de cellen zelf weer aangevuld.

Functie

Stamcellen hebben twee belangrijke functies:

1. Het op peil houden van de hoeveelheid bloedcellen in je lichaam
2. Zorgen voor extra aanmaak van bloedcellen bij infectie of bloedingen

Als stamceldonor doneer je alleen bloedstamcellen. Deze bloedstamcellen worden voortdurend door het lichaam vervangen, je kunt ze dus makkelijk missen en hebt ze zo weer aangemaakt.

Wat doen de stamcellen in het lichaam van de patiënt?

Bij een ernstige bloedziekte, zoals bijvoorbeeld leukemie, is de aanmaak van de gezonde bloedcellen verstoord. Gezonde bloedcellen zijn nodig voor het vervoer van zuurstof, bestrijding van infecties en het voorkomen van bloedingen. Door de verstoorde aanmaak van bloedcellen komt een patiënt in een levensbedreigende situatie. Bij een stamceltransplantatie krijgt een patiënt weer goed functionerende stamcellen die zelf nieuwe en gezonde bloedcellen aan gaan maken.

Immuunsysteem

Voordat een patiënt een stamceltransplantatie kan ondergaan is het noodzakelijk zijn eigen immuunsysteem “uit te schakelen”. Dit gebeurt door de patiënt te behandelen met een dosis chemotherapie en radiotherapie die zó hoog is, dat het beenmerg onherstelbaar beschadigd raakt. Zonder deze behandeling zal het immuunsysteem van een patiënt de donorcellen aanvallen en vernietigen waardoor de transplantatie mislukt.

De nieuwe stamcellen van een donor worden via een infuus toegediend en gaan zelf naar het beenmerg toe. Hier zullen zij zich gaan vermeerderen en later gezonde bloedcellen produceren. Het duurt ongeveer twee weken voordat zichtbaar is in een laboratorium dat de nieuwe stamcellen hun werk doen.

Genezing

Naast de aanmaak van nieuwe stamcellen en bloedcellen kunnen de donorcellen ook zieke cellen herkennen. Als donorcellen de zieke cellen herkennen, kunnen zij deze vernietigen waardoor de patiënt kans heeft om volledig van een ziekte te genezen.

Stamcellen zijn tegenwoordig vaak in het nieuws omdat deze wellicht kunnen bijdragen aan het herstel van zieke of beschadigde organen. Bij Matchis houden wij ons alleen bezig met het donatieproces van bloedstamcellen voor een patiënt. We doen bij Matchis geen stamcelonderzoek.

Ben jij scholier, student of docent en wil je een les, spreekbeurt of profielwerkstuk doen over stamceldonatie, lees dan meer over onze onderwijspakketten.